Fietsen

Is een fietshelm verplicht en meer veelgestelde vragen over fietshelmen

De meeste Nederlanders vinden het niet nodig een fietshelm te dragen. We leren immers al op jonge leeftijd om goed te fietsen. Bovendien ligt er in Nederland een veilige fietsinfrastructuur. In sommige gevallen is het echter verstandig of zelfs verplicht een helm te dragen. In onderstaande FAQ vind je alle info die je nodig hebt om de juiste keuze te maken.

Is een fietshelm verplicht in Nederland?

Nee. En ondanks het toegenomen aantal ongelukken onder fietsers, is het ook niet waarschijnlijk dat deze plicht op korte termijn ingevoerd wordt. In opdracht van onder meer de ANWB en de Fietsersbond heeft het bureau Iu0026O Research onderzoek gedaan naar het draagvlak voor het gebruiken van een fietshelm. Hieruit bleek dat veel Nederlanders minder of zelfs helemaal niet meer willen fietsen als ze daarbij wettelijk verplicht worden een helm te dragen. Een helmplicht zou dan ook een aantal onwenselijke effecten hebben. Ten eerste dat minder mensen op de fiets (dus duurzaam) naar hun werk rijden. Ten tweede dat een deel van de fietsers minder of geen lichaamsbeweging meer krijgt. Tot slot zou een afname van het aantal fietsers er volgens Veilig Verkeer Nederland toe leiden dat het budget voor onze fietsinfrastructuur lager wordt. Met als gevolg dat fietsen minder veilig wordt. Toch pleiten sommigen wel degelijk voor een helmplicht. Volgens onderzoek van de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) heb je met fietshelm zo’n 65% minder kans op hersenletsel bij een ongeval. Hoewel niet verplicht, is het dus aan te raden een helm te dragen. Voor wielrenners en mountainbikers is dit een no-brainer: veruit de meesten hebben tegenwoordig een helm op.

Is een helm verplicht op een elektrische fiets?

Alleen als je op een snelle e-bike rijdt, de zogenaamde speed pedelec die harder gaat dan 25 km/u. Het is hierbij verplicht om een speciale pedelec-helm te dragen. Deze is iets robuuster (en zwaarder) dan de reguliere fietshelm en geeft daardoor een betere bescherming voor de slapen en de nek. Voor andere elektrische fietsen geldt er vooralsnog geen helmplicht.

In welke landen is een fietshelm verplicht?

In Frankrijk en Italië is een fietshelm verplicht voor kinderen tot 12 jaar. Hetzelfde geldt voor Oostenrijk, ook als kinderen achter op de fiets zitten. In de regio Neder-Oostenrijk geldt de helmplicht tot 15 jaar, ook als een kind op een niet-openbare weg rijdt.

In Zweden geldt de helmplicht tot 15 jaar.
In Kroatië en IJsland moeten kinderen tot 16 een fietshelm dragen. Ook voor Spanje geldt tot 16 jaar een helmplicht. Daarnaast moet iedere fietser hier een helm dragen als hij buiten de bebouwde kom rijdt.
In Tsjechië geldt tot 18 jaar een helmplicht.
In Slovenië moeten fietsers tot hun negentiende een fietshelm dragen. Dit geldt ook wanneer je als passagier op een fiets zit.
In Zwitserland is niet je leeftijd, maar je snelheid bepalend: iedere fietser die sneller rijdt dan 20 km/u moet een helm dragen.
België, Luxemburg, Duitsland, Denemarken, Noorwegen, Groot-Brittannië, Ierland, Polen, Portugal, Griekenland en Turkije kennen geen helmplicht voor fietsers. Hongarije ook niet, tenzij je buiten de bebouwde kom harder dan 40 km/u rijdt.
In Finland is iedereen wettelijk verplicht een fietshelm te dragen die voldoet aan de Europese standaard EN 1078 en is voorzien van een CE-keurmerk.

In welke landen is een helm verplicht voor elektrische fietsen?

Ook in het buitenland wordt een onderscheid gemaakt tussen speed pedelecs en tragere elektrische fietsen. In bijna alle Europese landen wordt de speed pedelec beschouwd als een bromfiets. Je bent dan ook verplicht om op dit vervoersmiddel een bromfietshelm te dragen! In België, Duitsland, Denemarken en Zwitserland volstaat het om op een speed pedelec de speciale pedelec-helm te gebruiken. Let op: dit is dan wel wettelijk vereist!
Voor tragere elektrische fietsen dan de speed pedelec geldt alleen in Portugal en Turkije de plicht om minimaal een reguliere fietshelm te dragen.

Wat is een goede fietshelm?

Koop alleen fietshelmen die voorzien zijn van een CE-keurmerk. Dit garandeert dat de helm voldoet aan de EN 1078, een Europese kwaliteitsnorm. Een helm met CE-markering is veilig, ongeacht de prijs. Duurdere merken bieden meestal wel meer draagcomfort en afstelmogelijkheden. Voor kinderhelmen geldt een aparte CE-markering: de EN 1080. Deze norm garandeert dat de kinband relatief gemakkelijk losschiet als er een bepaalde druk op uitgeoefend wordt. Om de zichtbaarheid (en daarmee de veiligheid) van je kind in het verkeer te vergroten, kun je kiezen voor een felgekleurde helm.
Ook voor pedelec-helmen geldt een aparte veiligheidsnorm: de NTA 8776.

Wat is MIPS?

MIPS is de afkorting van Multi-directional Impact Protection System: een veiligheidssysteem dat bestaat uit een beschermlaag aan de binnenkant van een fietshelm. Deze laag draait lichtjes mee als de fietshelm door een val contact maakt met de grond. Dit zorgt ervoor dat je hoofd in beweging blijft en de schok iets gedempt wordt. MIPS is ontwikkeld door hersenspecialisten. Volgens hen vermindert het de kans op hersenschade. Inmiddels is MIPS doorontwikkeld tot MIPS Spherical. Daarnaast heeft een aantal merken zijn eigen veiligheidssysteem ontwikkeld onder namen als KinetiCore, WaveCel en SPIN. Al deze systemen hebben met MIPS gemeen dat ze ervoor zorgen dat het binnenste van een helm meedraait bij een klap op het hoofd.

Welke maat fietshelm heb ik nodig?

De maat van een fietshelm is gebaseerd op de hoofdomtrek in centimeters. Het is daarom aan te raden eerst je hoofdomtrek te meten met behulp van een meetlint. Kies hierbij het punt met de grootste omtrek. Dit ligt op je voorhoofd, ongeveer 2,5 centimeter boven je wenkbrauwen. Koop je een fietshelm in de winkel? Vraag dan gerust of je enkele exemplaren mag passen. Bestel je liever online? Check dan of de helm de juiste maat heeft. Let op: sommige fabrikanten vermelden niet de precieze omtrek in centimeters, maar delen de maten op in lettercodes die uiteenlopen van XS tot XL. Check welke hoofdomtrek hiermee overeenkomt, want dit kan per fabrikant verschillen!
Een helm moet altijd goed op je hoofd aansluiten, ook als je de kinband nog niet aangetrokken hebt. Voor de meeste mensen zit de helm goed als de voorkant net boven de wenkbrauwen uitkomt. Draai als test je hoofd alle kanten op. Blijft je helm op dezelfde plek? Dan heb je de juiste pasvorm te pakken. Let op: niet iedere fietshelm heeft een aparte afstelmogelijkheid. Het kinriempje moet strak zitten, maar niet schuren of oncomfortabel aanvoelen. Heb je een bril? Pas de helm dan altijd met je bril op!

Welke maat fietshelm voor een kind?

Voor kinderen geldt hetzelfde als voor volwassenen: de maat van de helm moet overeenkomen met de hoofdomtrek in centimeters. Deze omtrek kun je bij kinderen het beste meten zo’n 2 cm boven de wenkbrauwen. Hou rekening met de bekende groeispurt. Een helm die een maand geleden nog paste, kan ineens te klein zijn. Koop een in maat verstelbare helm of controleer regelmatig of de helm nog goed past. En vraag je kind of de helm nog lekker zit. Check voor je kind gaat fietsen altijd of het riempje van zijn of haar helm goed zit.

Hoelang gaat een fietshelm mee?

Als je niet valt, gaat een fietshelm in de regel zo’n 3 tot 5 jaar mee. Het basismateriaal van de meeste helmen is gemaakt van piepschuim, ofwel geëxpandeerd polystyreen (EPS). UV-straling en zweet tasten het EPS geleidelijk aan, zodat het schokabsorberend vermogen na verloop van tijd afneemt. Laat je helm dan ook niet in de zon liggen. Als je hem opbergt, kun je dat beter niet in een tas of doos doen, maar op een plek waar het transpiratievocht goed kan verdampen. Om de levensduur van je helm te verlengen, kun je deze het beste schoonmaken met een vochtige doek. Gebruik geen schoonmaakmiddelen, want ook deze beschadigen het piepschuim.

Wanneer moet je een fietshelm vervangen?

Het is sterk aan te raden een helm na 5 jaar te vervangen, ook als je er geen spoortje van schade of slijtage op ziet. Ben je ten val gekomen of heeft je helm om een andere reden een schok op moeten vangen? Vervang hem dan meteen! Zelfs als de helm aan de buitenkant er nog goed uitziet, kan het binnenwerk toch beschadigd zijn, zonder dat je dit ziet. Ga je een andere helm aanschaffen? Koop altijd een nieuwe! Je weet immers niet hoe oud een tweedehands exemplaar is en of deze al een flinke schok heeft opgevangen.

Wat kost een fietshelm?

De prijs van een helm varieert per winkel, per merk en per soort helm. Kinderhelmen kosten 10 tot 300 euro. Voor een racefietshelm betaal je tussen de 25 tot 200 euro, voor een stadsfietshelm 20 tot 230 euro. Bij mountainbikehelmen ligt de prijs tussen de 15 tot 500 euro. Een pedelec-helm kost tussen de 100 en 200 euro.

Een fietshelm maakt je niet onkwetsbaar. Het blijft belangrijk goed op te letten, de verkeersregels in acht te nemen, onnodige risico’s te vermijden en je aan te passen aan de weersomstandigheden. Nog meer plezier uit fietsen halen? Check dan de volgende blogs.